Obrona Rynarzewa i zdobycie Pociągu Pancernego „Danuta”
Relacja z Frontu Północnego Powstania Wielkopolskiego
Kolejna wyprawa edukacyjna członków Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego z udziałem uczniów Zespołu Szkół w Kórniku odbyła się 7 października 2025 r do Rynarzewa. Kiedyś miasteczko a obecnie wieś w gminie Szubin położone nad Gąsawką dopływie Noteci, w 1918 r. miało strategiczne znaczenie w drodze do Nakła i Bydgoszczy. Wojska Powstańcze dowodzone przez ppłk. Kazimierza Grudzielskiego starały się uchwycić linię Noteci co się powiodło w styczniu 1919 r. Niestety Niemcom udało się odbić Rynarzewo i Szubin 1 lutego 1919 r. Po zaciętej walce Rynarzewo z pobliskim Zamościem odbito 5 lutego. Walki o utrzymanie frontu trwały do 18go lutego, gdy zdobyto niemiecki pociąg pancerny nękający bombardowaniem Rynarzewo.
W tych zaciętych walkach poległo wielu powstańców. Na cmentarzu Parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Rynarzewie zostali pochowani w zbiorowej mogile. Dnia 26 lipca 1926 r. odsłonięto pomnik. W 1939 r. Niemcy pomnik zburzyli a byłych powstańców rozstrzelali. Po wojnie 1 lipca 1945 ofiary niemieckiego mordu pochowano w jednej mogile. Pomnik odbudowano w1960 r.. O przebiegu tych wydarzeń opowiedzieli nam przewodnik Marek Kaczmarek oraz Piotr Adamczewski – miejscowy pasjonat i regionalista oraz Agnieszka Tulińska – dyrektor Szkoły Podstawowej w Rynarzewie. Po złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy wysłuchaliśmy przejmującej historii walk i samej mogiły i tablic z nazwiskami poległych i pomordowanych.
Następnie zwiedziliśmy Szkołę Podstawową im. Powstańców Wielkopolskich z przepięknymi muralami na zewnątrz i wewnątrz budynku, malowanych przez artystkę Monikę Kokocińską (Mon Art.) – byłą uczennicę. Murale przedstawiają przebieg zdobycia pancernego pociągu i sztandary Szkoły. W szkole znajduje się też Izba Pamiątek związanych z Powstaniem Wielkopolskim w Rynarzewie. Na boisku szkolnym na pamiątkowym głazie w 85. Rocznicę Powstania Wielkopolskiego umieszczono tablicę, pod którą wykonano zbiorowe zdjęcie i złożono kwiaty.
W pobliskiej miejscowości Zamość, przed torami kolejowymi relacji pociągu Bydgoszcz – Szubin- Gniezno- Poznań, w miejscu gdzie 18 lutego 1919 r. rozegrała się bitwa o pancerny pociąg. Niemiecki pociąg pancerny pod Rynarzewem zdobyto 18.02.1919 r. W czasie walki poległ dowódca 4. kompanii gnieźnieńskiej, dawny komendant koszar kawaleryjskich, Mariusz Wachtel. W akcji zdobycia pociągu zginęło 29 powstańców, których pochowano na rodzinnych cmentarzach w całej Wielkopolsce. Pociąg pancerny został nazwany imieniem „Danuta”, na cześć żony jednego z walczących, i służył polskiej armii na kresach zachodnich w okolicach Margonina. Dnia 16.09.1939 r. został zbombardowany i zniszczony przez Niemców. W 50. Rocznicę Powstania Wielkopolskiego, w 1969 r postawiono pomnik, autorstwa Rudolfa Rogattego . O przebiegu tej bitwy i akcji saperów dowiedzieliśmy się od Piotra Adamczewskiego i Agnieszki Tulińskiej, pieczołowicie pielęgnujących pamięć o Powstaniu Wielkopolskim w Rynarzewie. Pod pomnikiem wykonano pamiątkowe zdjęcie i złożono kwiaty.
Dopełnieniem wyjazdu było zajrzenie do malowniczej wioseczki Brzózki z licznymi muralami przedstawiającymi obrazy Vincenta van Gogha oraz licznymi rzeźbami z ubarwiającymi je naturalnymi słonecznikami..
Realizacja wyjazdu nie byłaby możliwa, gdyby nie wsparcie finansowe Miasta i Gminy Kórnika, za co wdzięcznie dziękujemy.
